انواع آبیاری زمین کشاورزی و فضای سبز

از گذشته تا کنون روش های مختلفی برای آبیاری زمین های کشاورزی وجود داشته است. بسیاری از این روش ها غیر استاندارد بوده و به همین دلیل باعث هدر رفت قسمت اعظمی از آب مصرفی می شده است. اما اکنون روش های بهینه ای وجود دارد که با استفاده از آن ها می توانید در این شرایط بحران آب به راحتی از پس آبیاری زمین کشاورزی خود برآیید. چرا که بسیاری از کشاورزان عزیز در مورد این که چه نوع سیستم آبیاری برای آن ها مناسب است، اطلاعات درستی ندارند و همین مسئله موجب هدر رفتن سرمایه آن ها می شود. از طرفی بسیاری از کسانی که قصد دارند تازه وارد این حرفه شوند سوالات زیادی در مورد روش های مختلف انجام این کار دارند چرا که بر میزان رشد گیاهان و کیفیتشان تاثیر مستقیمی دارد. در این مقاله با شرکت توسن صنعت آپادانا در تولید و ارائه انواع لوله های پلی اتیلن ، لوله آبیاری ، نوار آبیاری و لوله دریپردار همراه باشید تا به بررسی روش های مختلف سیستم آبیاری زمین کشاورزی بپردازیم.

معرفی روش های آبیاری زمین کشاورزی و فضای سبز :

آبیاری چیست؟

به فرآیند کنترل شده ای که با استفاده از آن مقدار آبی که به گیاهان داده می شود، آبیاری زمین کشاورزی گفته می شود. استفاده از یک سیستم بهینه شده زمانی اهمیت پیدا می کند که در دوره خشک سالی و یا کمبود بارش باران قرار داشته باشیم. از طرف دیگر استفاده از روش های مدرن و جدید به شما این اطمینان خاطر را می دهد که خاک خود را در طول زمان با کیفیت بهتری نگهداری کنید.

شما می توانید با استفاده از یک سیستم آبیاری زمین کشاورزی بر اساس پارامترهایی مانند جنس خاک، نوع کاشت، میزان فرو رفتگی ریشه در خاک، نوع گیاه و میزان در دسترس بودن آب بهترین نتیجه را از سرمایه گذاری خود در این زمینه دریافت نمایید. به طور کلی می توان گفت که کلیه روش های موجود را می توان در دسته سنتی و مدرن قرار دارد. در ادامه ما به بررسی انواع این روش ها، مزایا و معایب آن ها خواهیم پرداخت.

انواع روش های آبیاری سنتی در کشاورزی :

آبیاری سطحی :

این روش آبیاری سطحی به عنوان قدیمی ترین روش آبیاری زمین کشاورزی در نظر گرفته می شود که در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته و می گیرد. این روش خود به ۳ روش زیر تقسیم بندی می شود :

آبیاری سیلابی :

در این روش کانال های گذر آب به صورت آزادانه در سطح زمین ایجاد می شوند به گونه ای که آب با جریان یافتن در آنها کل سطح زمین را پوشش می دهد.

این روش به عنوان یکی از غیر اصولی ترین روش های آبیاری زمین کشاورزی در نظر گرفته می شود چرا که تنها چیزی حدود۲۰ الی ۲۵ درصد از آب صرف گیاهان شده و مت بقی یا تبخیر شده و یا توسط خاک جذب می شوند. از طرف دیگر در این روش شما نمی توانید انتظار داشته باشید که آب به صورت یکنواخت در اختیار گیاهان قرار داده شود چرا که اصولا آب در ابتدای مسیر بیشتر جذب شده و همین مسئله باعث می شود که گیاهان رشد یکنواختی نداشته باشند. استفاده از این روش برای گیاهانی که حساس به میزان آب در دسترس هستند توصیه نمی شود و برای مواردی مانند مراتع سبز، مزرعه نخود فرنگی و … مناسب است.

چه زمانی می توان از این روش آبیاری استفاه کرد؟

نواحی که به منابع آب زیادی با قیمت پایین دسترسی دارند.

مناسب برای مراتع با حجم زیادی از گیاهان.

منطقه ای که خاک آن فرسایش کم و نفوذپذیری بالایی دارد.

توپوگرافی زمین به صورت شیب دار است.

مزایا :

مناسب ترین روش برای گیاهانی که عمق کمی دارند.

ایمنی این روش نسبت به سایر روش های آبیاری زمین کشاورزی بیشتر است.

معایب :

مقدار زیادی آب هدر می رود.

کودهای شما به همراه آب برده می شود

رشد علف هرز افزایش می یابد.

آبیاری مرزی :

در این روش سطح زمین به قسمت های مختلفی تقسیم بندی شده که هر کدام پهنای آن ها ۲۰ الی ۳۰ سانتی متر است. آب با جریان ملایم بین این شیارها جریان پیدا می کند. استفاده از این روش تقریبا برای تمامی انواع خاک ها به جز شنی مناسب است. استفاده از این روش نسبت به روش قبلی بهینه تر است ولی نیاز به هزینه و نیروی کار کمتری دارد.

چه زمانی می توان از آبیاری مرزی استفاده کرد؟

مشکلی از لحاظ تامین مقدار زیادی آب وجود ندارد.

عمق خاک حداقل چیزی حدود ۸۰ سانتی متر باشد.

مناسب برای مراتعی که گیاهان به صورت نواری و فشرده به هم کاشته شده اند.

مزایا :

نواحی بیشتری را می توان با مصرف کمتر مقدار آب پوشش داد.

در مقایسه با روش قبلی، فرسایش خاک در این حالت کمتر اتفاق می افتد.

عدم نیاز به نیروی کار ماهر و زیاد.

معایب :

استفاده از این روش برای تمام انواع گیاهان مناسب نیست.

آب به صورت یکنواخت در دسترس گیاهان قرار داده نمی شود.

تقسیم بندی سطح زمین کار دشواری است.

سرمایه اولیه برای انجام این کار زیاد است.

آبیاری حوضی :

در این روش یک حوضچه معمولا در قسمتی از زمین کشاورزی ساخته می شود و از طریق لوله آب از این حوضچه به گیاهان انتقال داده می شود. این نوع آبیاری برای درختان مورد استفاده می شود و برای گیاهان چندام مقرون به صرفه نیست. میزان و فشار آبی که از لوله ها خارج می شود به ارتفاع آب درون حوضچه بستگی دارد. سرمایه اولیه برای انجام این کار بالا است ولی تقریبا برای تمام انواع خاک ها مورد استفاده قرار می گیرد.

از این سیستم آبیاری زمین کشاورزی چه زمانی می توان استفاده کرد؟

اجرای این روش نیاز به تجهیزات زیادی دارد ولی برای تمامی انواع خاک و سطوح صاف مناسب است.

مزایا :

میزان هدر رفت آب در این حالت کمتر از دو روش قبلی است.

از لحاظ اقتصادی نسبت به روش های قبلی مقرون به صرفه است.

معایب :

تنها برای درختان به خوبی جواب می دهد.

بخش بندی زمین اگر به درستی انجام نشود، هزینه های شما افزایش پیدا می کند.

انواع روش های مدرن آبیاری زمین کشاورزی :

آبیاری زیر سطحی :

همان طور که از اسم این روش معلوم است، با استفاده از لوله هایی که در لایه زیرین خاک جایگذاری می شود، آب را به طور مستقیم به ریشه می رسانند. روش آبیاری زیرسطحی شاید در ابتدا نیاز به سرمایه اولیه زیادی داشته باشد اما هزینه نگهداری آن پایین است. در این این روش احتمال شوری خاک وجود دارد و همین مسئله موجب از بین رفتن کیفیت خاک می شود.

آبیاری قطره ای :

در روش آبیاری قطره ای از لوله های باریک و نازکی در سطح زمین استفاده می شود که هر کدام تعدادی سوراخ با فاصله یکسان روی خود هستند. در این روش هدر رفت آب بسیار کم است اما نمی توان از آن برای تمامی انواع گیاهان استفاده کرد. برخی از گیاهان نیاز دارند تا آب مستقیما به ریشه آنها برسد.

آبیاری بارانی :

در این روش با استفاده از تجهیزات خاص تحت فشار معمولا زیاد، آب به صورت بارانی به گیاهان پاشیده می شود. لوله ای که آب را به آب پاش انتقال می دهد می تواند یا روی زمین و یا زیر زمین کار گذاشته شود. هزینه پیاده سازی این روش ممکن است بالا باشد ولی هزینه نگهداری پایینی دارد و همچنین به میزان زیادی موجب صرفه جویی هزینه ها می شودو اما توجه داشته باشید اگر برگ گیاهان شما حساس است، بهتر است از این روش استفاده نکنید.

 

همراهان عزیز هر سه روش آخر آبیاری زمین کشاورزی فرسایش خاک و از بین رفتن کود مورد استفاده از تا حد زیادی کاهش می دهد. پس بهتر است با توجه به دغدغه های زیادی که این روزها در رابطه با میزان مصرف آب وجود دارد، حتما به فکر استفاده از این گونه روش ها باشید.