زالو درمانی یا هیرودو تراپی چیست؟

زالو درمانی که تحت عنوان هیرودو تراپی (hirudotherapy) نیز شناخته می‌شود، یک روش درمانی طبیعی و بی‌خطر است، که در آن از خواص درمانی موجود در بزاق زالو استفاده می‌کنند. این خواص درمانی صدها سال پیش شناخته شده است؛ قبل از کشف آنتی‌بیوتیک‌ها و در دوران قرون‌وسطی از زالوها برای التیام درد و کمک به بهبود عفونت‌ها، در پزشکی استفاده می‌شده است.

برای مدت زمانی مخصوصاً در کشورهای غربی؛ به علت از دست رفتن اعتماد مردم نسبت به طب سنتی و روی آوردن به طب نوین استفاده از این روش به طرز چشمگیری کاهش یافت. هرچند مردم خاورمیانه و اروپای شرقی به استفاده از آن کم‌وبیش اعتقاد داشتند. اما در ۲۰ سال اخیر و با شناسایی خواص بی‌شمار زالوها و بررسی تأثیرات مثبت آن‌ها زالو درمانی علاوه بر طب سنتی در علوم پزشکی نیز جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. تا جایی که امروزه در ایالات‌متحده، نیوزلند و استرالیا نیز این روش طرفداران خود را دارد.  

زالو درمانی که تحت عنوان هیرودو تراپی (hirudotherapy) نیز شناخته می‌شود، یک روش درمانی طبیعی و بی‌خطر است، که در آن از خواص درمانی موجود در بزاق زالو استفاده می‌کنند. این خواص درمانی صدها سال پیش شناخته شده است؛ قبل از کشف آنتی‌بیوتیک‌ها و در دوران قرون‌وسطی از زالوها برای التیام درد و کمک به بهبود عفونت‌ها، در پزشکی استفاده می‌شده است.

برای مدت زمانی مخصوصاً در کشورهای غربی؛ به علت از دست رفتن اعتماد مردم نسبت به طب سنتی و روی آوردن به طب نوین استفاده از این روش به طرز چشمگیری کاهش یافت. هرچند مردم خاورمیانه و اروپای شرقی به استفاده از آن کم‌وبیش اعتقاد داشتند. اما در ۲۰ سال اخیر و با شناسایی خواص بی‌شمار زالوها و بررسی تأثیرات مثبت آن‌ها زالو درمانی علاوه بر طب سنتی در علوم پزشکی نیز جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. تا جایی که امروزه در ایالات‌متحده، نیوزلند و استرالیا نیز این روش طرفداران خود را دارد.

موجودات قابل‌استفاده در زالو درمانی را بشناسید

اغلب مردم وقتی عبارت زالو درمانی را می‌شنوند بیشتر یاد موجودات انگلی وحشتناکی می‌افتند؛ که به طرز غیرقابل کنترلی به بدن انسان می‌چسبند و تمام خون آن را می‌مکند. امیدواریم با خواندن این مقاله طرز تفکر شما نسبت به این موجودات عوض شده و به کارایی‌های مفید آن‌ها پی ببرید.

حدود ۶۵۰ گونه زالو در جهان شناسایی شده‌اند که اندازه بزرگ‌ترین آن‌ها به حدود ۴۵ سانتی‌متر می‌رسد.

گونه‌ی Hirudo medicinalis گونه‌ای است که بیشتر در طب نوین مورداستفاده قرار می‌گیرد. زیرا دارای عمیق‌ترین نیش و طولانی‌ترین زمان مکیدن خون می‌باشد. این زالوها که به رنگ سبز تا قهوه‌ای تیره وجود دارند می‌توانند حدود ۲۵ سانت طول داشته باشند.

زالوهایی که برای اهداف تجاری بکار می‌روند در محیط‌های استریل پرورش و تکثیر داده می‌شوند. هر زالو تنها برای یک‌بار بکار برده می‌شود و سپس از بین می‌رود.

 

 

روند انجام زالو درمانی چگونه است؟

• قبل از شروع زالو درمانی محل موردنظر را با آب و صابون و یا محلول‌های شستشو تمیز نموده و سپس با آب مقطر و یا هر آبی که فاقد کلر باشد بدن را پاک‌سازی می‌کنند.
• این دوزیستان و انگل‌های خارجی می‌توانند به مدت ۱۵ دقیقه تا یک ساعت، روی بدن میزبان چسبانده شوند و ۵ تا ۱۵ میلی‌لیتر خون را بمکند. زمانی که حجم مصرفی آن‌ها به ماکسیمم موردنیاز رسید خودبه‌خود از سطح پوست جدا می‌شوند.
• اگر زالوها خودبه‌خود به سطح پوست شما متصل نشوند معمولاً از قطره‌های گلوکز یا ساکارز و یا ایجاد یک زخم کوچک استفاده می‌کنند تا اشتیاق زالو را برای شروع فعالیت افزایش دهند.
• هنگام تغذیه زالوها از بدن انسان، زالوها عوامل ضد انعقادی و روان کننده را به محل اتصال تزریق می‌کنند که سبب تسهیل گردش خون و بهبود خون‌رسانی به محل موردنظر می‌شود همچنین شامل مواد باکتری‌کش و باکتریو استاتیک می‌باشد و از انتقال آلودگی در هنگام فرایند زالو درمانی جلوگیری کنند.
• نیش زالو تقریباً بدون درد است و در ابتدا زالو مقدار کمی از مایعی شفاف را روی پوست بیمار آزاد می‌کند. بعلاوه زالو با ترشح ترکیبات ضد درد به همراه محلول‌های مختلف ضدالتهابی باعث تسریع روند بهبود بیمار می‌شود.

 

 

مواد تشکیل‌دهنده بزاق زالوها که در زالو درمانی مفید هستند

به نظر می‌رسد مکانسیم اصلی در زالو درمانی؛ از ترشح مخلوط پیچیده‌ای از مواد بیولوژیکی فعال موجود در غدد بزاقی زالو، در زمان گاز گرفتن و تزریق این مواد به بدن جاندار موردنظر (اصولاً انسان) رخ می‌دهد. به‌طور کلی مواد تشکیل دهنده بزاق زالوها را بر اساس کارایی آن‌ها به چند نوع زیر تقسیم کرد:

• بزاق زالو از مواد ضد انعقادی تشکیل‌شده است که به ترومبین متصل شده و در بدن میزبان از تبدیل فیبرینوژن به فیبرین جلوگیری می‌کنند.
• مهارکننده‌های کالین و فاکتور Xa که دو ماده ضد انعقاد خون با دو مکانیسم متفاوت برای حل کردن فیبرین ها هستند، با هیرودین ترکیب‌شده و از لخته شدن خون جلوگیری می‌کنند. بعلاوه برخی مواد موجود در بزاق خواص ضد پلاکت دارند.
• استیل کولین که ماده‌ای مانند هیستامین بوده و به‌عنوان گشادکننده رگ‌ها، جریان خون را در محل افزایش می‌دهد.
• یک ترکیب مورفین مانند که ضد درد می‌باشد و باعث می‌شود نیش زالو بدون درد، مهارشده و قابل تحمل شود.
• هیالورونیداز، که سبب نفوذپذیری بافت‌ها شده و به افزایش جذب مواد موجود در بزاق کمک می‌کند.
• کلاژناز که باعث تراکم و چسبندگی سلول‌های محل زخم می‌گردد.

 

همه این مواد با آنزیم‌های دیگر ترکیب شده تا اثر درمانی زالو را تقویت نمایند.

 

زالو درمانی برای چه بیماری‌هایی مفید است؟

• بعد از عمله‌ای زیبایی برای بهبود خون‌رسانی به بافت‌های ظریف تازه ایجادشده.
• بعد از جراحی‌های قلب برای افزایش عملکرد گردش خون در بدن بیمار
• در مورد بیماران سرطانی مانع از تشکیل تومورهای جدید می‌شود.
• جلوگیری از زیرش مو با افزایش خون‌رسانی به بافت سر که منجر به پرپشت شدن موها می‌گردد.

نکاتی که لازم است قبل از زالو درمانی بدانید

• زالو درمانی به‌عنوان یک روش درمانی مکمل برای بیماری‌های مختلف مؤثر است. و پزشکان برای معالجه بیماران، تنها استفاده از این روش را توصیه نمی‌کنند.
• بهتر است از درمانگر خود اطلاعاتی مانند محل اتصال زالوها، تعداد زالوهای مورد استفاده و … را کسب نمایید. تا با آرامش بیشتری معالجه را آغاز کنید.
• در طول فرایند زالو درمانی احتمال حرکت زالوها از محل مورد نظر به قسمت دیگری از بدن وجود دارد. در صورت بروز چنین پدیده‌ای درمانگر را مطلع کنید.
• اگر داروهای ضدالتهابی و غیراستروئیدی مصرف می‌کنید که احتمال خونریزی را افزایش داده و یا ممکن است زمان بند آمدن خونریزی را طولانی کنند حتماً با درمانگر مشورت کنید.