زهکشی و کاربرد لوله پلی اتیلن در زهکشی

زهکشی و تاریخچه آن

زهکشی فرآیند خارج کردن آب سطحی اضافی و مدیریت سفره آب زیرزمینی کم عمق از طریق نگه‌داشت و دفع آب و مدیریت کیفیت آب برای رسیدن به منافع دلخواه اقتصادی و اجتماعی است، در حالی که محیط زیست نیز حفظ شود.

زهکشی در گذشته‌های دور

زهکشی کشاورزی، بنا به عقیده سازمان خواربار و کشاورزی جهانی، نه هزار سال پیش در بین‌النهرین آغاز شد. در آن هنگام لوله زهکش به کار برده نمی‌شد بلکه به احتمال زیاد از سنگ و سنگ‌ریزه و شاخ و برگ گیاهان بهره‌گیری می‌شد. اولین لوله‌های زهکشی حدود چهار هزار سال قدمت دارند. در اروپا، اولین زهکشی زیرزمینی حدود دو هزار سال پیش نصب شده‌است.در کتابی که در حدود سه هزار سال پیش در چین نگاشته شده، نقشه‌هایی از سیستم زهکشی مشاهده می‌شود. هرودت، در حدود ۲۴۰۰ سال قبل، اشاره‌هایی به کاربرد زهکشی در درّه نیل دارد.
زهکشی مدتی در جهان به فراموشی سپرده شد تا اینکه در ۱۵۴۴ در انگلستان دوباره زندگی جدیدی یافت. در آمریکا زهکشی لوله‌ای در دو سده پیش آغاز شد.

زهکشی در گذشته‌های نزدیک

زهکشی زیرزمینی به شیوه امروزی اولین بار در سال ۱۸۱۰ میلادی در انگلستان به کار گرفته شد و به تدریج به سایر نقاط اروپا رفت. زهکشی در اوایل دهه ۱۹۶۰، با پیدایش لوله پلاستیکی با دیواره صاف و نازک، سپس با ابداع لوله‌های کنگره‌دار، شتاب قابل ملاحظه‌ای یافت. در حوالی سال ۱۹۷۰ استفاده از ماشین‌های زهکشی آغاز شد و شتاب بیشتری به توسعه زهکشی زیرزمینی داد. کاربرد فرستنده و گیرنده‌های لیزری، دقت در کنترل نصب زهکش‌ها را افزایش داد.

زهکشی در ایران

احداث اولین شبکه‌های نوین آبیاری و زهکشی در دهه ۱۳۱۰ در جنوب کشور صورت گرفت و اولین زهکش روباز با استفاده از ماشین در حوالی سال ۱۳۳۵ در شاوور خوزستان ساخته شد. در سال‌های ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲ اولین شبکه زهکشی زیرزمینی با استفاده از لوله‌های سفالی در دانشکده کشاورزی دانشگاه جندی شاپور واقع در ملّاثانی (رامین) اهواز در وسعتی حدود ۵۰۰ هکتار با نیروی کارگری به اجرا در آمد. در همین سال‌ها بود که اولین ماشین زهکشی وارد کشور شد. اولین طرح بزرگ زهکشی به وسعت ۱۱۰۰۰ هکتار در هفت تپه به اجرا درآمد. سپس زهکشی اراضی شرکت کشت و صنعت کارون و همزمان با آن زهکشی اراضی آبخور سد وشمگیر در گرگان آغاز شد. دشت‌های مغان، دالکی در بوشهر، زابل، میان‌آب، بهبهان، طرح‌های هفت‌گانه توسعه نیشکر در خوزستان از جمله طرح‌های بزرگ دیگری هستند که اجرای آنها به اتمام رسیده است.

انواع لوله‌ پلی اتیلن در زهکشی

لوله‌های پلی اتیلن در زهکشی طراحی‌های مختلفی دارند. یک نوع آن به لوله‌های آب با دیواره محکم معروف است (Solid Wall Surface Water Pipes) که دیواره یک دست و کاملا‍ بدون درز و خلل و فرجی دارد، نوع دیگر لوله سوراخ‌دار یا مشبک نام دارد (Perforated Pipe) که روی دیواره آن سوراخ‌های ریزی تعبیه شده است. نوعی دیگر از لوله‌ زهکشی، لوله دارای دیواره چین خورده (Twinwall Pipe) است. لازم به ذکر است که برای استفاده از لوله های پلی اتیلن در زهکشی بیشتر از نوع دو جداره استفاده می‌شوند. زیرا این لوله‌ها استحکام بیشتری دارند و تبخیر آب هم در آنها کمتر است. امکان نشت آب نیز بدلیل دو جداره بودن بسیار کم است و به سرما و گرما مقاوم هستند.

مزیت‌های لوله‌ پلی اتیلن در زهکشی نسبت به انواع دیگر لوله‌ها

• عمر مفید طولانی آنها نسبت به لوله‌های سیمانی یا سفالی.
• سبک بودن وزن و حمل و نقل آسان.
• سهولت و سرعت بسیار زیاد در نصب و کارگذاری لوله.
• مقاومت در مقابل املاح شیمیایی آب و خاک.
• قابلیت انعطاف پذیری.
• داشتن منافذ ورودی‌های یکنواخت.
• به دلیل Rigid بودن پلی اتیلن احتمال انسداد در سوراخ‌ها و همچنین تغییرات طول و عرض سوراخ‌ها در لوله‌های زهکش پلی اتیلن بسیار نادرتر از سایر لوله‌های پلیمری سوراخ‌دار می‌باشد. به همین دلیل لوله‌های سوراخ‌دار پلی اتیلن در دنیا به عنوان پر‌مصرف‌ترین لوله پلیمری در بخش زهکش می‌باشد.
• به دلیل کاروگیت (کنگره ای) بودن لوله زهکش ، تحمل بار خارجی آن‌ها (Ring Stiffness) بسیار بالاتر از لوله‌های صاف می‌باشد.

کاربرد لوله پلی اتیلن در زهکشی

یکی از مهمترین موارد کاربردهای لوله پلی اتیلن در زهکشی در اراضی کشاورزی به منظور خارج نمودن آب اضافی حاصل از آبیاری یا بارندگی می‌باشد که جهت ایجاد توازنی مناسب بین آب و اکسیژن خاک از یک سیستم زهکش زیر زمینی استفاده می‌شود.
در نتیجه استفاده از یک سیستم زهکش زیر زمینی، توازن خوبی بین آب و اکسیژن خاک ایجاد می گردد.

این امر باعث بهبود رشد گیاه و در نتیجه افزایش تولید محصول می‌شود. در اراضی کشاورزی که به دلایل مختلف خاک آنها شور یا قلیایی گردیده است، پس از انجام آبشویی نیاز به خارج کردن آب حاوی املاح مضر برای خاک و گیاه می‌باشد که با لوله‌های زهکش مشبک انجام می‌گردد.

جهت خارج نمودن سریع آب باران یا آب آبیاری در زمین‌های ورزشی یا تفریحی زهکشی بهترین روش می‌باشد که با این عمل از آسیب دیدن این زمین‌ها جلوگیری شده و امکان استفاده بیشتر و بهتر از آن زمین‌ها فراهم می‌گردد و چه بهتر است که برای اینکار در راستای مصرف بهینه آب و مقاومت و مزیت های لوله پلی اتیلن، از لوله‌های پلی اتیلن در زهکشی استفاده کنند.
اطراف ساختمان‌ها، پل‌ها، جاده‌ها آب زیاد در یک زمان کوتاه می‌تواند حالت بسیار خطرناکی را در اطراف یک ساختمان و یا پل به وجود آورد. در جاده‌ها مهمترین عامل تخریب سطح جاده وجود آب اضافه حاصل از بارندگی یا آب زیر سطحی می‌باشد که عمدتاً در زمستان باعث یخ‌زدگی سطح جاده می‌شود. این یخ زدن جدا از به وجود آوردن حوادث مختلف، عامل مهمی در تخریب سطح جاده می‌باشد.
در زمین‌های ورزشی یا تفریحی برای خارج کردن سریع آب باران یا آب آبیاری، لوله زهکش بهترین روش می‌باشد. در نهایت با زهکشی سریع از آسیب به این زمین‌ها جلوگیری شده و امکان استفاده بیشتر و بهتر از آن‌ها فراهم می گردد.

لوله‌ پلی اتیلن در دنیای امروز

امروزه لوله‌های پلی اتیلن جایگاه خود را در کاربردهای تحت فشار به خوبی یافته‌اند. محصولات پلی اتیلن توانسته‌اند با بهبود خواص و ویژگی‌های منحصر به فرد جایگزین مناسبی برای انواع لوله‌ها از قبیل لوله‌های فلزی، PVC، GRP و چدنی باشند. یکی از برجسته‌ترین مزیت‌های منحصر به فرد این دسته از لوله‌ها، توان تولید محصول متناسب با خواسته‌های مشتریان است.
شرکت «توسن صنعت آپادانا» در شروع فعالیت خود براساس استراتژی سازمان به سمت ارائه محصولاتی مطابق با نیازهای بومی و منطقه‌ای حرکت کرده و در این راه با استفاده از جدیدترین تکنولوژی ماشین آلات، مشاوران و پرسنل آموزش دیده تمامی محدودیت‌ها را بر طرف ساخته و آماده ارائه محصول به مشتریان است. دیدگاه توسن در تولید محصولات پلی اتیلن ، این امکان را برای مشتری فراهم می‌کند تا هر نوع محصول و خدماتی که به آن نیاز دارد را سفارش داده و مناسب‌ترین خروجی را دریافت کند.
لوله‌های پلی اتلین سبک، لوله‌های پلی اتیلن سنگین و حلقه‌های آبیاری از جمله محصولات شرکت توسن با استانداردهای مشخص هستند که در زمینه شبکه‌های آبرسانی شهری و روستایی، شبکه‌های فاضلاب شهری و روستایی، شبکه‌های گازرسانی، شبکه‌های زهکشی ، سیستم‌های مایعات و فاضلاب صنعتی، شبکه‌های آبیاری تحت‌فشار (قطره‌ای و بارانی)، سیستم‌های آبیاری متحرک، پوشش کابل‌های مخابراتی و فیبر نوری، پوشش کابل‌های برق، پوشش لوله‌های فلزی و استفاده به عنوان کانال تهویه کاربرد دارند.

آب به عنوان یک ماده حیات بخش درهر جایی که انسان زندگی کند مورد نیاز می‌باشد. اما زیاد بودن یا ماندن بیش از حد در خلل و فرج خاک باعث به وجود آمدن حالت ماندآبی می‌شود. یک سیستم زهکشی کارآمد و قابل اطمینان مانند استفاده از انواع لوله‌های پلی اتیلن در زهکشی به حفظ امنیت جاده‌ها، معابر، پارکینگها و دیگر سطوح شهری کمک فراوانی می‌کند و همچنین شبکه زهکشی مناسب به مدیریت آب‌های باران و آب‌های زیر سطحی در معابر شهری و زمین‌های کشاورزی می‌انجامد و تضمینی برای استفاده بهینه از منابع آبی و محیط زیست خواهد بود.