گفتار درمانی چیست؟

به طور کلی گفتار به توانایی ایجاد صداها و زبان نیز به فهم و توانایی برقراری ارتباط با دیگران مربوط است. گفتار درمانی به درمان اختلالاتی که ممکن است در گفتار و زبان افراد وجود داشته باشد می پردازد. البته مشکلات گفتاری به اختلالات زبان و بلع هم اشاره دارد و گفتار درمانی می تواند به بهبود ارتباط و کنترل عضلات و همینطور اصلاح مشکلات جویدن و خوردن در بیمارانی مثل بیماران فلج مغزی کمک کند. در ادامه می خواهیم بدانیم گفتار درمانی چیست؟ و گفتاردرمانگر ها چگونه به مراجعه کنندگان خود کمک می کنند؟ همچنان با مرکز اتیسم شهر ری همراه باشید. 

به طور کلی گفتار به توانایی ایجاد صداها و زبان نیز به فهم و توانایی برقراری ارتباط با دیگران مربوط است. گفتار درمانی به درمان اختلالاتی که ممکن است در گفتار و زبان افراد وجود داشته باشد می پردازد. البته مشکلات گفتاری به اختلالات زبان و بلع هم اشاره دارد و گفتار درمانی می تواند به بهبود ارتباط و کنترل عضلات و همینطور اصلاح مشکلات جویدن و خوردن در بیمارانی مثل بیماران فلج مغزی کمک کند. در ادامه می خواهیم بدانیم گفتار درمانی چیست؟ و گفتاردرمانگر ها چگونه به مراجعه کنندگان خود کمک می کنند؟ همچنان با مرکز اتیسم شهر ری همراه باشید.

گفتار درمانی چیست؟

توسعه گفتار و زبان کودکان به طور معمول از یک الگوی یکسان پیروی می کند. البته در کودکانی که دچار اختلالات ذهنی همچون طیف اتیسم یا فلج مغزی هستند این پیشرفت مطابق با این الگو نخواهد بود که در این صورت برای غربالگری کودک باید به یک درمانگر با تجربه در مراکز گفتار درمانی کشور همچون مرکز گفتار درمانی شهر ری مراجعه گردد.

تخصص گفتاردرمانی به ارزیابی و درمان مشکلات ارتباطی و اختلالات گفتاری اشاره دارد. این بیماری توسط آسیب شناسان گفتار و زبان (SLP) شناسایی و بهبود می یابد که به عنوان گفتار درمانی از آن یاد می شود. از تکنیک های گفتاردرمانی به منظور بهبود ارتباطات  استفاده می شود. این تکنیک ها ممکن است بسته به نوع اختلالات گفتاری یا زبانی متفاوت باشد.

شایان ذکر است گفتاردرمانی فقط به اختلالات گفتاری کودکان اختصاص ندارد بلکه بزرگسالانی که در اثر آسیب یا بیماری هایی مثل سکته مغزی یا هر نوع آسیب مغزی دیگر دچار مشکلات گفتار و زبان شده اند نیز می توانند از خدمات مراکز گفتار درمانی سراسر کشور نظیر  گفتار درمانی شهر ری بهره مند گردند.

در ادامه به مشکلات گفتاری رایج که توسط گفتار درمانگران مورد معالجه قرار می گیرد می پردازیم:

اختلالات گفتاری و زبانی

چندین اختلال گفتاری و زبانی وجود دارد که با گفتاردرمانی قابل بهبود و یا درمان هستند.

• اختلالات مفصلی

اختلال مفصلی مربوط به عدم توانایی در ایجاد صحیح صداها، تشکیل هجا و گفتن کلمات است. این اختلال باعث می شود درک گفتار کودک برای دیگران دشوار گردد.

• اختلالات روانشناسی

این اختلال موجب عدم تسلط بر جریان، سرعت و ریتم گفتار می شود. لکنت زبان، شکستن جریان گفتار و آشفتگی گفتار از نمونه های بارز این اختلال است.

• اختلالات تشدید(رزونانس)

اختلال تشدید صدا و دیگر اختلالات صوتی هنگام انسداد منظم جریان هوا در حفره های بینی یا دهان رخ می دهد. این مشکل اغلب با شکاف کام ، اختلالات عصبی و تورم همراه است و حتی ممکن است در هنگام صحبت کودک درد یا ناراحتی ایجاد کند.

• اختلالات پردازش و فهم زبان

فرد مبتلا به این اختلال، در درک و پردازش آنچه دیگران می گویند، مشکل دارد.  این مسئله باعث می شود وقتی کسی در حال صحبت کردن است، به نظر برسد وی علاقه مند به شرکت در گفتگو نیست. سایر اختلالات زبان نظیر اوتیسم، کم شنوایی و آسیب دیدگی در سر نیز می تواند منجر به اختلال پردازش زبان شود.

• اختلالات بیانی

اختلال بیانی در انتقال یا بیان اطلاعات مشکل ایجاد می کند.برای مثال افراد دچار این اختلال ممکن است زمان و افعال را به اشتباه استفاده کنند. این بیماری با اختلالاتی مثل سندرم داون و کاهش شنوایی همراه است. همچنین می تواند ناشی از ترومای سر یا یک وضعیت پزشکی خاص باشد.

• اختلالات شناختی-ارتباطی

در صورت آسیب دیدگیِ بخشی از مغز که توانایی تفکر انسان را کنترل می کند، ممکن است اختلالات بر قراری ارتباط صورت بگیرد که به آن اختلال شناختی-ارتباطی گفته می شود. این اختلال می تواند مشکلات حافظه، حل مسئله و همینطور مشکل در صحبت کردن یا گوش دادن را ایجاد کند. این بیماری ممکن است در اثر مشکلات بیولوژیکی، رشد غیر طبیعی مغز ، شرایط عصبی خاص ، آسیب مغزی یا سکته مغزی رخ دهد.

• آفازی

آفازی در واقع یک اختلال ارتباطی اکتسابی است که منجر می شود فرد در صحبت و درک دیگران دچار مشکل شود. آفازی بر توانایی خواندن و نوشتن افرد نیز تأثیر می گذارد. علت شایع در بروز آفازی سکته مغزی است. البته گفته می شود سایر اختلالات مغزی نیز می توانند باعث بروز آن شوند.

• دیسارتریا

این اختلال به خاطر ضعف یا عدم توانایی در کنترل عضلات مورد استفاده برای گفتار است که با تأخیر در گفتار و حرکت محدود صورت مشخص می شود. ایجاد این اختلال بیشتر بر اثر اختلالات سیستم عصبی و شرایطی است که به فلج صورت یا ضعف گلو و زبان منجر می شود. مثل بیماری اسکلروز (MS)، سکته مغزی و …

گفتار درمانی برای کودکان

هنگامی که با فرزند خود به یکی از مراکز گفتاردرمانی مانند گفتار درمانی شهر ری مراجعه می کنید، ممکن است درمانگر تمرینات گفتار درمانی را در یک کلاس و گروه کوچک و یا به صورت انفرادی انجام دهد.

روش ها و تمرینات مورد نظر درمانگر با توجه به نوع اختلال و همینطور سن و نیاز کودک متفاوت است و می تواند شامل فعالیت های زیر باشد:

-درمانگر سعی می کند از طریق صحبت و بازی کردن با کودک و همینطور استفاده از کتاب ها، تصاویر و اشیاء دیگر کودک را برای پیشرفت زبان تشویق کند.

-درمانگر در حین بازی، صداها و هجاهای صحیح را متناسب با سن کودک تکرار می کند تا به او چگونگی ایجاد صداهای خاصی را آموزش دهد.

– برای پیشرفت سریع تر علاوه بر راهکارهایی که توسط درمانگر در مراکز مربوطه مورد استفاده قرار می گیرد، والدین نیز باید تمرینات مدنظر درمانگر را در خانه با فرزند خود انجام دهند.

گفتار درمانی برای بزرگسالان

گفتار درمانی برای بزرگسالان نیز پس از ارزیابی اختلال و علت ایجاد آن شروع می شود. تمرین های گفتاردرمانی برای بزرگسالان می تواند در گفتار، زبان و ارتباطات شناختی به آنها کمک کند. به عنوان مثال در صورت بروز یک آسیب یا وضعیت پزشکی مانند بیماری پارکینسون یا سرطان دهان مشکلاتی در بلع بزرگسالان رخ می دهد، که تمرینات درمانگر موجب بهبود عملکرد بلع می گردد. علاوه براین تمرینات گفتار درمانی برای بزرگسالان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

-کمک به حل مسئله، بهبود حافظه و سازماندهی فعالیت های دیگر به منظور بهبود ارتباطات شناختی

-استفاده از روش های مکالمه برای بهبود ارتباطات اجتماعی

– ارائه تمرینات تنفسی برای درمان اختلالات تشدید

-ارائه تمرینات تقویت عضلات دهان

میزان موفقیت گفتار درمانی چقدر است؟

میزان موفقیت در گفتاردرمانی به نوع اختلال تحت درمان و همینطور گروه سنی بیمار بستگی دارد. البته اثرات مثبت آن از همان زمان شروع تمرینات مشاهده می گردد. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده در صورت مراجعه به موقع والدین به مرکز گفتار درمانی و انجام تمرینات مستمر در مرکز و خانه، گفتاردرمانی برای کودکان کوچک می تواند موفقیت آمیز باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر به مرکز توانبخشی نویان مراجعه نمایید.